Tarih: 14/02/2009
Ekip: Hakan Yalçın, Ayla Yalçın, Ali Sanayeli
Yer/Bölge: Meksika Orizaba
Rota: Jamapa Buzulu
Kullanılan Ekipmanlar: –
Hava Durumu: –
Süre: –
Rapor:
Subat ortasinda yaptigimiz Meksika gezisinde, Meksika’nin en yuksek, Kuzey Amerika’nin 3. en yuksek dagi olan Orizaba’ya ciktik (tam adi “Pico De Orizaba”, yerel Nahuatl dilinde ” Citlaltepetl ” olarak biliniyor). Orizaba , konum olarak 19. paralelde, Meksika’nin ortalarinda, Atlantik okyanusuna yakin bir yerde bulunuyor. Mexico City’den yaklasik 4 saatlik mesafe ve guney-dogu yonunde; Atlantik kiyisinda bulunan Vera Cruz sehrinden ise yaklasik 2 saatlik mesafede ve bati yonunde yer almakta. Volkanik bir dag olan Orizaba , en son 1687 yilinda aktifmis; jeologlar dagin su an uykuda oldugunu soyluyorlar. Daga cikacagimiz rota olan Jamapa buzulu hakkinda arastirma yaparak, rehbere gerek olmadan kendi basimiza rotayi bulacagimiza kanaat getirdik. Daga cikmak bir kenara, daha once hic gitmedigimiz ulke olan Meksika’ya gitmek ayrica ilginc olacakti. Jamapa buzulu, ust kismi tam bir koni seklinde olan dagin kuzey yuzeyini kaplamakta. Bu rota icin en yakin yer Tlachichuca adli kasaba. Buradan tirmanisa baslanan yer olan Piedra Grande dagevine (14,000 ft/4200m **) 4×4’luk arabalarla
cikiliyor. Tlachichuca’da bu isi yapan bir kac aile sirketi var. Onceden haber verip baglantiya gecmek tavsiye ediliyor. Biraz Internet arastirmasindan sonra Canchola ailesinde karar kildim ve onlari arayip gelecegimizi haber verdim. Canchola ailesi Orizaba’ya cikan dagcilar icin pansiyon, tasima vs. gibi hizmetler veriyor. Telefona, ailede Ingilizceyi en iyi konusan Bayan Maribel cikiyor ve organizasyonlar onunla hallediliyor. Kara ulasiminda Mexico City’den Tlachichuca’ya direk otobus olmadigindan Puebla adli sehirde aktarma yapma zorunlulugu
var. Ancak aksam belli bir saatten sonra bu otobusler islemediginden, Maribel’den bizi Puebla’da otogardan almalarini istedim. Sirf bu tasima icin kisi basi $50 istedi, ancak isimizi kolaylastiracagindan kabul ettim.
(** Not: Orizaba ile yaklasik ayni irtifada olan Demavend’deki en yuksek dagevi, Piedra Grande ile yaklasik ayni yukseltide, 4200m. Ancak Piedra Grande’ye araba ile ulasilirken, Damavend’de bu luks yok.)
14 Subat gunu, California’da yasadigimiz yere en yakin havaalani olan San Jose sehrinden, Los Angeles baglantisiyla Meksika’ya uctuk. Yolculuk, aktarma dahil 6-7 saat surdu. Aksam saatlerinde Mexico City’de havaalanina inmistik. Planladigimiz gibi havaalanindan direk otobusle Puebla sehrine gectik. Otogarda biraz bekledikten sonra elinde dag resmi olan genc biri bize yaklasti. Canchola ailesinden oldugunu anlamistim. Isminin Joaquin Junior (Jr) oldugunu soyledi. Arabasina binip Tlachichuca’ya dogru yola ciktik. Kasabaya yaklastigimizda Joaquin Jr., arkada yukselen Orizaba’yi gosterdi. Gece karanliginda pek belirgin olmasa da dagin heybetinden suphe yoktu. Tlachichuca kasabasi, yaklasik 9000 ft rakimli bir platoda yer aliyor. Orizaba ise bu plato uzerinde neredeyse 10,000 ft (3000m) yukselmekte. Eve varinca bize odalari gosterdiler ve hemen yattik. Ertesi gun Maribel guzel bir kahvalti hazirlamisti. Kahvaltida Maribel ve Joaquin Jr’in babasi olan Joaquin Senior (Sr) ile tanistik. Joaquin Sr, cok esprili biri. Ingilizceyi cat-pat konusuyor ama anlasabiliyorduk (Ispanyolcayi hic bilmeyenler olarak bizim de lisan eksigimiz vardi). Bizi daga kendisinin goturecegini soyledi. Kasabada ufak bir tur atip, alis-veris yaptiktan sonra malzemelerimizi Joaquin Sr’nin dag ulasim vasitasi olan ve gezi raporlarinda hep “Sari Jeep” olarak bahsedilen araca yukledik. 2 saat sonra Piedra Grande dagevindeydik (14,000 ft/4200m). Aksam olmadan bir isinma yuruyusu yapalim diye dusunduk. 14,600 ft’e kadar patika yolu takip edip etrafi biraz ogrenmis olduk. 1.5 saat suren yuruyusumuzden sonra dagevine geri donduk. Donuste, Atlantik’ten gelen bulutlarin bizden daha asagi bir seviyede, Orizaba’ya dogru geldigini gorduk. Hos bir manzaraydi.
Planimiz ertesi gun aklimatizasyon yuruyusu yapmakti. Geziye katilan esim Ayla’nin zirveyi deneme plani yoktu, aklimatizasyon yuruyusunde bizimle gelip, mumkun olabildigince yukari cikacakti. Zirveye Ali ile beraber cikmayi deneyecektik. Aklimatizasyon yuruyusunde amacimiz, 15,500-16,000 ft arasinda bulunan Labirent denilen kayalik yere kadar cikip, zirve yolunda burayi gece karanlikta gececegimiz icin rotayi onceden belirlemekti. Yine patikadan yola koyulduk. Labirent’in dibinden itibaren her yer karla kapliydi. Yukari cikarken etrafi dikkatli inceledik. Labirent’in bitimine yakin rotayi yeterince ogrendigimizi dusunerek geri donuse basladik. O gece, saat 12:30 gibi zirve icin yola cikmayi planladigimizdan gec kalmadan geri donduk.
Piedra Grande dag evine geri dondugumuzde Vera Cruz’dan (yani o bolgeden) bir grupla karsilastik. Iclerinde rehber olani daha once Orizaba’ya cok ciktigini soyledi. Biraz muhabbet ettik ve asagi-yukari ayni vakitte tirmanisa baslamayi kararlastirdik. Aksam yemegini muteakip gece 10 gibi yattik. Ben pek uyuyamadim, zaten 2 saat sonra kalktik. Hazirliklari tamamlayip, Ali ile yola koyulduk. Yine ayni patika yoldan 3. ve son kez olmak uzere yuruyuse basladik. Yolu artik iyice ogrendigimizden hizli bir tempo ile cikmaya basladik. Diger gruptakileri geride biraktik. Labirent’in dibine 1 saatten daha kisa bir surede ulastik. Kramponlari takip, Labirent’i cikmaya basladik. Karli ve kayalar arasinda yer yer diklesen yamactan gecip Labirent’in basina ulastigimizda mola aldik. Bu noktada rakim 16,000 ft’in biraz uzerindeydi (5000 m). Ne Ali ne ben, daha once bu kadar yuksege cikmistik. Hic ay isigi olmadigindan yildizlar cok
guzel gorunuyordu. Dogu yonune dogru cok asagilarda kalan ve Vera Cruz oldugunu tahmin ettigimiz yerin isiklari yildizlar gibi uzakta gorunuyordu. Zifiri karanlikta tekrar yola koyulduk. Rotayi genel hatlari ile bilmemize ragmen, karanlikta yol bulmakta zorlandik. Bir iki yerde emin olmadan, tahminen yon belirlemek zorunda kaldik. Bir onceki gun daha yuksege cikmamiz daha iyi olurmus diye dusunduk. O sirada bir kac kisilik grubun isiklarini gorduk. Yaklastiklarinda beraber yola ciktigimiz Vera Cruz/Meksikali grup oldugunu gorduk. Labirent’i daha kisa bir yoldan ciktiklarini anladik. Onlarin ardindan Jamapa buzuluna dogru tirmanisa devam ettik. Bir sure sonra kara ulastigimizda artik buzula geldigimizi anladik. Saat 4 civariydi ve hala karanlikti.
Rota, Jamapa buzulundan itibaren once yumusak, daha sonra gittikce diklesen egimi ile yaklasik 3000 ft (1000m)’lik bir cikisla zirve kraterine cikiyor. Buzulun egimi 50 dereceye yaklasiyor kimi yerlerde ve sert/buzlu kesimler de var. Neyseki buzul uzerinde ciddi bir catlak yok, olanlarin genisligi 10cm’yi gecmiyor. Iple cikis, emniyet alinarak yapildigi takdirde daha guvenli olacagi kesin. Tabii daha cok zaman gerektirecegi icin cikis suresini ona gore planlamak lazim. Biz dagevine getirdigimiz halde, hafif olmak icin ip, buz vidasi gibi malzemeleri yanimiza almadik. Bu karari Joaquin Sr’den, buzulun durumunun kaygan olmadigi bilgisine dayanarak aldik. Yavas yavas yukari dogru cikarken gun agarmaya basladi. Etrafi artik gorebilmeye basladik. Sarcofago denilen Orizaba’nin alt zirvesi artik asagimizdaydi. Gunesin ortaya cikmasi ile Orizaba’nin golgesinin asagida platoya dususunu gorduk. Dagin profilini ortaya cikaran bu golge, cok guzel bir manzara olusturuyordu. Gittikce diklesen egimde artik yapilacak en ufak bir hatanin sonucundan suphe yoktu. Bu durum tirmanisa stres katsa
da kazma ve kramponun ritmine konsantre olup baska bir sey dusunmemeye calistik. Bu sekilde tirmanis saatler surdu. Derken egim azaldi ve zirve kraterine geldigimizi anladik. Kraterin ucuna geldigimizde zirveye cok az yol kalmisti. Krater, genis ve derinligi 200m olan bir cukur seklinde. Bu kraterin icine iple inip, arastirma yapanlar oldugunu okumustum. Bu isi yapan sahislari takdir ettim. Fotograflar cekip etrafi seyrettim bir sure. Ali, Meksikalilarla beraber kraterin sirti boyunca ilerleyip zirveye yaklasmisti. Resimlerini cekip ben de onlara katilmak uzere yola devam ettim. Kisa bir sure sonra, saat 9 gibi Orizaba’nin zirvesindeydik (18,500 ft/5600m). Mesika’nin en yuksek, Kuzey Amerika’nin 3. en yuksek noktasinda olmak guzel bir duyguydu. Bati yonunde uzakta olmalarina ragmen Popo ve Ixta daglari (Meksika’nin 2. ve 3. en yuksekleri) bariz belli oluyordu. Yine batida ve biraz daha yakinda La Malinche vardi. Hemen guneyimizdeki daha kucuk dag olan Sierra Negra’nin tepesindeki gozlemevini gorduk (Kuzey Amerika’daki en yuksek gozlemevi imis.) Hava mukkemmeldi, etrafi seyredip bol fotograf cektik.
Tepede yarim saat vakit gecirdikten sonra inise basladik. Asagimizda 3000 ft yuksekligindeki bosluk bana stres veriyordu. Inis, cikistan cok daha tehlikeli idi. Ben oldukca kontrollu bir sekilde, kazmayi her defasinda kuvvetli bir sekilde saplayarak iniyordum. Bir anda korkulu bir kac saniye gecirdik. Benden daha ustten gelen Ali’nin ayagi kaymisti. Sesini duydugum anda bana carpmisti bile. Ani bir refleksle kazmayi sapladim ve hemen durdum. Hemen asagimda Ali’nin bir kac saniye kaydigini gorunce, urktum ki o anda kendini durdurdu. Rahat bir nefes aldik, ancak stresim daha da artti. Daha da kontrollu bir sekilde inise devam ettik. Sag kolumun, kazmayi buzula saplamaya calismaktan oldukca yoruldugunu hissediyordum ama daha yolumuz vardi. 1.5-2 saat sonra buzulun dibine vardigimizda rahatladik. Labirent’ten iniste onden giden Meksika’lilarin rotasini takip ettik. Gercekten daha kisaymis. Labirent’in dibine
vardigimizda artik geriye sadece patika yol kalmisti. 1 saat sonra dagevine varip, 13 saat suren tirmanisi bitirdik.
Daha onceden anlastigimiz sekilde Joaquin Sr. bizi goturmek icin geri gelmisti. Ayrica Piedra Grande’ye o gun gelen baska bir suru tirmanisci daha vardi. Ayla, bizi beklerken Jon Krauker’in “Into Thin Air” kitabini okuyormus. Bazi tirmaniscilar, trajedi anlatan bu kitabi dagda okuma diye tavsiyede bulunmuslar! Orizaba’yi geride birakip Tlachichuca’ya geri donduk. Gece cok guzel uyuyup ertesi gun oradan ayrildik. Canchola ailesine butun masraflar icin (oda, ulasim, yemekler, gaz ocagi kartusu ve su) kisi basi $250 civarinda odeme yaptik.
Mexico City’ye donusumuz yine Puebla uzerinde aktarmali oldu. Yolda giderken, La Malinche ve Ixta daglarinin yakinindan gectik. Otobusten resimlerini cektim. 4 gun once Meksika’ya geldigimiz gun aniden aktif hale gecen Popo daginin tepesinden cikan dumanlar uzaktan belli oluyordu. Geceyi Mexico City’de bir otelde gecirip, ertesi gun Teotihuacan uygarligindan kalma piramitleri de ziyaret ederek Amerika’ya geri donduk.
Orizaba’ya tirmanmak isteyenler daha detayli bilgi icin benimle baglantiya gecebilirler.
Hakan Yalcin